Sa 63 glasova podrške, devet protiv i tri suzdržana, oni su pozvali BiH da ubrza reforme i u potpunosti krene ka putu eurointegracija, okrećući retrogradnim aktivnostima i retorici.

Dodjeljivanje statusa kandidata EU predstavlja "poziv na buđenje političkom rukovodstvu zemlje" da krene put reformi, suština je izveštaja EP o BiH usvojenog na današnjoj sednici Odbora za vanjske poslove Evropskog Parlamenta, piše N1.

Zapaljiva retorika rukovodstva RS

Osnovni nacrt tog izvještaja u 38 tačaka pozdravio je početak brzog formiranja vlasti na svim nivoima i zatražio da se tim tempom nastavi, odnosno da u BiH "iskoriste zamah za značajan napredak" po pitanju ispunjavanja 14 ključnih prioriteta i da se izbjegne povratak u "opstruktivne politike".

U izvještaju se naglašava se da put BiH ka EU mora biti utemeljen u "funkcionalnim demokratskim institucijama, vladavini prava, borbi protiv korupcije i organizovanog kriminala, slobodnim medijima, poštovanju osnovnih prava i nediskriminacije za sve građane".

U tekstu se osuđuje "zapaljiva retorika i secesionistička politiku rukovodstva entiteta Republike Srpske, uključujući proslavu takozvanog Dana RS", i naglašava da takve aktivnosti "destabilizuju BiH".

Traži se i da nastavak finansiranja BiH iz EU budžeta i programa IPA III bude uslovljeno napretkom u eurointegracijama, ali da finansiranje projekata u RS-u bude zamrznuto dok se "u tom entitetu ne preokrene demokratsko nazadovanje do potpunog usklađivanja sa vanjskom i sigurnosnom politikom".

- Vrijeme je da se iskoristi prilika i napreduje u političkim i društveno-ekonomskim reformama u Bosni i Hercegovini - naveo je između ostalog Rangel u svom izveštaju, čija retorika je dodatno zaoštrena usaglašenim amandmanima koji su postali njegov sastavni dio.

Amandmanima se traži i snažniji angažman EU u borbi za veću sigurnostt regiona "uslijed prijetnji koje prestavljaju Rusija, povećane tenzije u državi i secesioniostičke aktivnosti koje podrivaju Dejtonski sporazum", i ponavlja zahtjev za punim usaglašavanjem sa vanjskom politikom EU, uključujući i uvođenje sankcija Rusiji i Bjelorusiji i odgovornima za agresiju na Ukrajinu.

U jednom od usaglašenih amandmana navodi se:

- Snažno osuđujemo posjetu Milorada Dodika i Nenada Stevandića Moskvi 23. i 24. maja 2023. godine i sastanke koje su održali sa Vladimirom Putinom i ostalim visokim zvaničnicima ruske politike, odbacujemo izjave i retoriku koje su tom prilikom iskazane i ostajemo ozbiljno zabrinuti zbog sigurnosnih posljedica koje proizilaze iz bliskih odnosa sa visokim ruskim zvaničnicima, osuđujemo i sastanke na visokom nivou sa predstavnicima Irana i uzdržavanje prilikom glasanja o toj državi, uprkos ozbiljnim kršenjima ljudskih prava u toj zemlji i isporukama dronova Rusiji u konktestu njenog rata protiv Ukrajine i tražimo od BiH da se distancira od anti-demokratskih režima.

Zastupnici amandmanima traže od Evropskog Vijeća da sankcioniše Milorada Dodika i druge zvaničnike, kako entiteta RS, tako i drugih država, koji promovišu ili podržavaju secesionističku politiku.

U njima se traži od svih da se uzdrže od institucionalnih blokada, ali i nacionalističke retorike, već pokažu posvećenost reformskom putu države uz primjenu svih standarda EU.

Poziv državama regiona

Usaglašenim amandmanima se traži i da se posebno ispita način na koji se razvijaju policijske snage u Republici Srpskoj, uz stavljanje fokusa na "moguć razvoj paravojnih ili vojnih funkcija, koje mogu stvoriti dodatne tenzije, zaprijetiti miru stabilnosti u BiH i koje su u u suprotnosti sa Dejtonskim mirovnim sporazumom".

Pozivaju se i države regiona da se obavežu da će poštovati "stabilnost i teritorijalni integritet BiH, da osude zapaljivu retoriku i na konstruktivan način doprinesu napretku BiH u EU integracijama" i drugo.

Iako izražavaju podršku visokom predstavniku i izmenama izbornih zakona, zastupnici izražavaju zabrinutost zbog vremena u kome su te izmjene donijete, trasparentnosti procesa i izostanka konsultacija o tome i pozivaju OHR da radi u skladu sa dobijenim mandatom, sprečavajući političke podjele i tenzije u zemlji i regionu i naglašavaju da Bonska ovlaštenja treba da budu korištena samo kao posljednja mjera.

Izvještaj će, zajedno sa usvojenim amandmanima, biti proslijeđen Evropskom Parlamentu u formi prijedloga Rezolucije o Bosni i Hercegovini. Debata i glasanje o njoj planirani su za sljedeću plenarnu sednicu, koja je zakazana za 10-13. jula u Strazburu.

Rezolucije EP-a nisu obavezujuće, ali predstavljaju snažnu političku poruku i jedan od osnova za dalju analizu pristupnog procesa u evropskim institucijama, kao dio procesa integracija.