Ogromni grad Maja otkriven je stoljećima nakon što je nestao pod krošnjama džungle u Meksiku. Arheolozi su pronašli piramide, sportske terene, nasipe koji povezuju četvrti i amfiteatre u jugoistočnoj državi Campeche.

Otkrili su skriveni kompleks, koji su nazvali Valeriana, s pomoću Lidara, vrste laserskog snimanja koje mapira strukture zakopane pod vegetacijom, piše BBC.

Najvećim nalazištem Maja u drevnoj Latinskoj Americi smatra se Calakmula, a ovo nalazište je drugo najveće.

Tim je slučajno otkrio tri lokacije na području istraživanja veličine glavnog grada Škotske Edinburgha, kada je jedan arheolog pregledavao podatke na internetu.

- Bio sam na otprilike 16. stranici Google pretraživanja i pronašao lasersko istraživanje koje je provela meksička organizacija za praćenje okoliša - kaže Luke Auld-Thomas, doktorant na Univerzitetu Tulane u SAD-u.

Bilo je to istraživanje Lidarom, tehnikom daljinskog očitavanja koja ispaljuje hiljade laserskih impulsa iz aviona i mapira objekte ispod koristeći vrijeme potrebno signalu da se vrati.

No kada je Auld-Thomas obradio podatke metodama koje koriste arheolozi, vidio je ono što je drugima promaklo - ogroman drevni grad koji je možda bio dom 30.000 do 50.000 ljudi na svom vrhuncu od 750. do 850. godine.

Arheolozi kažu da su klimatske promjene bile glavni faktor propasti i konačnog napuštanja grada.

To je više od broja ljudi koji danas žive u regiji, kažu istraživači. Auld-Thomas i njegovi kolege nazvali su grad Valeriana po obližnjoj laguni.

- Ovo otkriće pomaže u promjeni ideje u zapadnjačkom razmišljanju da su Tropi mjesto gdje su civilizacije umrle. Umjesto toga, ovaj dio svijeta bio je dom bogatih i složenih kultura - kaže profesor Marcello Canuto, koautor istraživanja.

Ne možemo biti sigurni što je dovelo do propasti i konačnog napuštanja grada, ali arheolozi kažu da su klimatske promjene bile glavni faktor.

Valeriana ima obilježje glavnog grada i bila je druga po gustoći zgrada iza spektakularnog mjesta Calakmul, udaljenog otprilike 100 km. "Skrivena je naočigled", kažu arheolozi, jer je udaljena samo 15 minuta hoda od glavne ceste u blizini Xpujila, gdje danas uglavnom žive Maje.

Ne postoje poznate slike izgubljenog grada jer niko nikada nije bio ondje, kažu istraživači, iako su lokalni ljudi možda sumnjali na to da ispod humaka zemlje postoje ruševine.

Grad površine otprilike 16,6 kvadratnih kilometara imao je dva glavna središta s velikim zgradama udaljenim otprilike 2 km te povezanim gustim kućama i nasipima. Imao je dva trga s hramskim piramidama gdje bi se Maje klanjale, skrivali blago poput maski od žada i pokapali mrtve. Imao je i teren na kojem su igrali drevnu igru ​​loptom.

Postojali su i dokazi o rezervoaru, koji su ukazivali na to da su ljudi koristili krajolik za preživljavanje velike populacije. Auld-Thomas i profesor Canuto istražili su tri mjesta u džungli. Pronašli su 6.764 zgrade različitih veličina.

Istraživanje sugerira da je civilizacija Maja propala od 800. godine poslije Krista djelimično zbog jako guste naseljenosti gradova te zato što nije mogla preživjeti klimatske probleme.

- To sugerira da je krajolik bio potpuno pun ljudi na početku sušnih uvjeta i da mu nije preostalo mnogo fleksibilnosti. I tako se možda cijeli sistem zapravo raspao kako su se ljudi selili dalje - kaže Auld-Thomas.

Ratovanje i španska osvajanje regije u 16. stoljeću također su pridonijeli iskorjenjivanju gradova Maja.