Ovo je jedan od zaključaka Ureda za reviziju institucija BiH koji je analizirao da li su osigurane osnovne pretpostavke za efikasno upravljanje taksama i naknadama institucija BiH.

VEZANI TEKST - Rezultati rada u 2021: Očekivali kandidatski status, obećali raditi maksimalno predano, ali...

- Vijeće ministara BiH je dozvolilo uvođenje novih taksi i naknada, iako se opredijelio za njihov moratorij. U periodu 2016-2020. godina, uvedeno je najmanje 56 novih taksi i naknada, a tek jedna je ukinuta – istakli su revizori.

Državni revizori su u nedavno objavljenom izvještaju istakli da bi visina ovih parafiskalnih nameta u pravilu trebala biti približna troškovima administracije za pruženu uslugu za koju se i naplaćuju takse i naknade. No u našoj praksi zapravo ne postoje ove troškovne kalkulacije.

- Za isti postupak i isti angažman osoba i resursa postoje značajne razlike u iznosu same takse i naknade koja se naplaćuje. Određeni iznosi taksi i naknada mogu biti nerealno visoki (ili preplaćeni), dok su drugi potplaćeni – naglašeno je u revizorskom izvještaju.

Ukazano je da bez toga građani i firme naplatu taksi i naknada mogu doživljavati kao nefer namet institucija čiji su službenici već plaćeni za posao koji obavljaju.

U izvještaju Ureda za reviziju je naznačeno da se od građana i firmi naplaćuje 207 različitih taksi i naknada, barem prema onome što je pisalo u Registru neporeznih prihoda do sredine 2021. godine.

Međutim, i taj registar koji se vodi nije potpun i ne ažurira se, što je također problem.

- Netransparentnost samog sistema, odnosno nepotpunih pregleda svih taksi i naknada koje naplaćuju institucije BiH, može dovesti do nesigurnosti i gubitka povjerenja u rad javnih organa od strane građana, potencijalnih investitora, privrednih subjekata – upozorili su revizori.

Istakli su da nerijetko građani i firme ne dobijaju dovoljno jasnu sliku o tome za koju namjenu se vrše plaćanja taksi i naknada, zašto baš u tom određenom iznosu, te koja je svrha ovih davanja koje ih finansijski opterećuje.

VEZANI TEKST - Građani taksama plaćali stanove za sudije, među njima i članu VSTV-a

Prihodi koje su institucije BiH u 2020. godini ostvarile od ovih parafisklanih nameta iznosili su oko 150 miliona KM i njihovo učešće u budžetu institucija BiH je oko 15 posto.

Ovom revizijom je bilo obuhvaćeno osam institucija BiH koje naplaćuju većinu tih nameta, i to: Uprava za indirektno oporezivanje, Sud Bosne i Hercegovine, Ministarstvo komunikacija i prometa, Ministarstvo civilnih poslova, Ministarstvo vanjske trgovine i ekonomskih odnosa, Služba za poslove sa strancima i Agencija za lijekove i medicinska sredstva.

- Tokom provođenja revizije uočeno je da je Uprava za indirektno oporezivanje BiH jedina institucija iz uzorka koja je pokrenula aktivnosti te formirala radnu grupu i prije usvajanja Reformske agende, s ciljem izmjene tarife administrativnih taksi koje naplaćuje ova institucija. Četiri godine, bez konačnih rezultata, trajale su aktivnosti UIO – pišu revizori.

Kao jedan od problema Ured za reviziju je naveo i to što nije precizirano ko je nadležan da prinudno naplaćuje takse i naknade pa je, primjera radi, od 2013. do 2017. godine ostalo neplaćeno oko 680.000 KM samo sudske takse koja je izgubljena jer je nastupila zastara. I u UIO ima oko 3,5 miliona KM neplaćenih taksi.