VEZANI TEKST - Karajbić: Blok 7 je u ingerenciji Vlade FBiH, a ne Parlamenta, moraju dati odgovore na važna pitanja

U međuvremenu je došlo do promjena u izvršnoj vlasti FBiH. "Trojka" (SDP, Naša stranka i Narod i pravda), Hrvatska demokratska zajednica i HDZ 1990 formirali su novu vladu, sjeli su u fotelje još krajem aprila, ali se dosad nisu javno oglašavali šta namjeravaju s Blokom 7 čiji bi izvođač trebao biti konzorcij kineskih kompanija.

Pokušali smo saznati od aktuelnog ministra energije, rudarstva i industrije Vedrana Lakića (SDP) šta se dešava kada je u pitanju Blok 7, ali se on nije javljao na naše pozive. Ni njegov stranački kolega, odnedavno direktor Elektroprivrede BiH Sanel Buljubašić, nije bio raspoložen za razgovore o ovoj temi. 

Pet mjeseci je prošlo od imenovanja nove Vlade FBiH, početkom augusta Buljubašić je imenovan za prvog čovjeka EPBiH, ali nema ni riječi o tome postoji li ikakav plan šta raditi s Blokom 7 koji je bio zamišljen kao najveći investicioni projekat u BiH vrijedan približno 1,5 milijardi KM. I što je još važnije, kako vratiti novac uplaćen kao avans Kinezima.

VEZANI TEKST - Jerlagić: Neka se Energetska zajednica malo bavi Poljskom, a ne nama, Blok 7 je projekat koji treba BiH

Prošlo je više od tri godine kako je EPBiH uplatila 214 miliona KM avansa kineskim izvođačima, uz dodatnih skoro 19 miliona KM koji su iskorišteni za pripremne radove na samoj lokaciji.

-  Tih 214 miliona KM, odnosno 15 posto od ukupne sume potrebne za realizaciju projekta uplaćeno je na poseban račun kineske banke, a ne kompanijama koji su izvođači radova. Za ovaj iznos imamo bankovnu garanciju i ponavljam da se ne može desiti da ostanemo bez tog novca ukoliko se u nekom razvoju događaja odustane od projekta - kazao je ranije donedavni direktor EPBiH Admir Andelija.

U julu 2022. godine Vlada FBiH je prihvatila prijedlog EPBiH da se odbije prijedlog novih alternativnih podizvođača ključne opreme, te da se uputi poziv EPC izvođaču da realizuje ugovor koji je potpisan 27.8.2014. godine sa pripadajućim aneksima 1 - 13, bez izmjene podizvođača.

VEZANI TEKST - Vrijedan 1,4 milijarde KM: Blok 7 u Tuzli i dalje kost u grlu FBiH, jesu li obećanja EU-a o zbrinjavanju rudara iskrena

Podizvođač ključne opreme, kotao, turbina i generator trebao je biti američki General Electric, ali je ova kompanija prestala sa proizvodnjom spomenute opreme. Od tada se traži alternativa.

U julu 2021. godine tadašnji resorni ministar Nermin Džindić je na pitanje Faktora da li postoji plan B ukoliko Kinezi odustanu od posla, odgovorio:

- Svaki ugovor sadrži uredbe koje se tiču njegovog zaključivanja, efektivnosti, provedbe i eventualnog raskida. U ovom trenutku prerano je govoriti o raskidu ugovora, sve strane trude se da se Ugovor realizuje - istakli su.

Zapad je u principu bio protiv ovog projekta, insistirajući na dekarbonizaciji i proizvodnji struje iz obnovljivih izvora električne energije (sunčeva svjetlost, vjetar, kiša...). Janez Kopač je u septembru 2021. godine, dok je još bio na čelu Energetske zajednice, ustvrdio kako je BiH ustvari odustala od Bloka 7.

VEZANI TEKST - Kopač: Kinezi žele projekte bez rizika, sa državnom garancijom, Blok 7 bi za BiH bio ekonomska katastrofa

- Ništa ljepše se BiH nije moglo desiti od odustajanja od gradnje Bloka 7. Uložene su male pare u Blok 7, samo one pripremne radove i avans koje bi kineski partner morao vratiti, iako će pokušati osporiti tu svoju obavezu.

Ali da se ostalo u projektu, morala bi vraćati kredit koji je pod državnom garancijom i siguran sam da bi država to morala platiti jer bi EPBiH imala ekonomske probleme i onda bi FBiH to platila. To su ogromne pare za FBiH, koje bi mogle dovesti ovaj entitet skoro do bankrota - izjavio je tada Kopač. 

Od tada je prošlo dvije godine, a radova nema, avans uplaćen Kinezima sačinjen od novca poreskih obveznika je još na nekom računu..., što ostavlja utisak da je priča o najvećoj poslijeratnoj investiciji skliznula u bajku. Veoma skupo plaćenu bajku.