Izdavanjem i promocijom publikacije Fond Memorijala Kantona Sarajevo počinje s realizacijom novog projekta "Edicije Memorija".

Naučno-istraživački rad na jednom mjestu sistematično, objektivno i naučno-utemeljeno opisuje strategijsko i operativno djelovanje vojnih i političkih struktura Republike Srpske (RS), kampanju snajperskog djelovanja i svakodnevnog granatiranja Sarajeva, teroriziranje, ubistva i ranjavanja civila, logora, kao i zločine počinjene na području opština Novo Sarajevo, Novi Grad, Ilidža, Vogošća, Ilijaš, Hadžići, Trnovo i Pale.

Tokom opsade, Vojska Republike Srpske i tadašnji politički vrh Republike Srpske su proveli kampanju granatiranja i snajperisanja građana Sarajeva šireći teror više od tri i po godine.

Erna Mačkić, istraživačica Centra za postkonfliktna istraživanja i autorica publikacije "Opsada Sarajeva od 1992. do 1995. godine", smatra da publikacija može poslužiti svim aspektima tranzicione pravde, suočavanja s prošlošću, dokumentovanju istine na osnovu sudski utvrđenih činjenica, zaustavljanju negiranja onoga što su građani Sarajeva preživjeli tokom najduže opsade u modernoj historiji.

- S obzirom na stanje u BiH i koliko se ne priznaju sudski utvrđene činjenice, naučno-istraživački radovi prevoshodno su dobra osnova za mlade generacije da stiču istinu o onome što je utvrđeno. Ne da je to nečija strana istine, to je sudska strana koja je dokumentovana materijalnim dokazima, svjedočenjima, vještačenjima. Imamo vrlo specifične udžbenike historije kada nije obrađen taj ratni period. Imamo problem da ono što mladi nauče, oni nauče od svojih porodica - pojasnila je Mačkić.

Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju je za širenje terora među civilnim stanovništvom Sarajeva provođenjem kampanje snajperskog djelovanja i granatiranja osudio ukupno šest osoba, od kojih su četiri osuđenici za genocid i druge zločine počinjene u Bosni i Hercegovini. Za dijelove Sarajeva koji su bili pod kontrolom Vojske Republike Srpske, poput Grbavice, Vraca, Kovačića, odnosno nad civilima koji su tu živjeli, a nisu bili srpske nacionalnosti, vršeni su progoni, silovanja, ubijanja, zatvaranja, izlaganja fizičkim i psihičkim povredama.

Ahmed Kulanić, direktor JU "Fond Memorijala KS", rekao je da je ovo prva knjiga u sklopu projekta "Edicije Memorija", koji je pokrenuo Fond Memorijala prošle godine.

- Značajno je da prva knjiga u toj Ediciji, a planiramo da izdamo 100 knjiga, jeste upravo o opsadi Sarajeva, a koja se temelji na utvrđenim presudama Međunarodnog krivičnog suda i sudova u BiH. Ovo je faktografski pristup gdje mi valorizacijom naučno-istraživačkog rada želimo da pokažemo i prikažemo, kako bh. javnosti tako i svijetu, ono što se zaista dešavalo u BiH u periodu agresije - istakao je Kulanić.

Naglasio je da se značaj današnje publikacije ogleda u činjenici da ona na sistematski način prikazuje čitav tok agresije na Sarajevo, a sve je potkrijepljeno činjenicama iz presuda.

Od maja 1992. do oktobra 1995. godine skoro 12.000 civila je ubijeno usljed granatiranja i snajperskog djelovanja, od čega 1.601 dijete.

- Trenutno smo u razgovorima da radimo proširenu monografiju 'sarajevskih ruža' gdje ćemo da identificiramo sva mjesta masovnog stradanja građana Sarajeva i da ih naučno utemeljimo i verificiramo sve te podatke. A nakon toga i proširenje tog projekta sa svim onim mjestima masovnog stradanja koja ne potpadaju pod definiciju same 'sarajevske ruže'. Ne želimo da gradimo mitove nego činjenično, bazično da predstavljamo ono što se dogodilo - dodao je Kulanić.

Za ove zločine, Sud Bosne i Hercegovine i Kantonalni sud u Sarajevu su osudili 26 osoba na ukupno 193 godine i osam mjeseci zatvora.

Istraživanje iz publikacije fokusirano je na utvrđene činjenice iz presuda međunarodnih i lokalnih sudova, analizirani su strategijski i operativni planovi Vojske Republike Srpske, udruženi zločinački poduhvat i zločini protiv čovječnosti počinjeni od strane paravojnih i vojnih formacija Republike Srpske nad građanima Sarajeva. U radu je predstavljen vremenski slijed svih ratnih zločina počinjenih od Dobrinje do Baščaršije, a koji su sastavni dio pravosnažnih presuda. Ovo uključuje ratne zločine poput zločina u tadašnjoj ulici Vase Miskina, Markale 1, Markale 2, zločin nad djecom na Alipašinom polju, zločin kod cisterne za vodu, zločin na fudbalskom igralištu, ali i veliki broj pojedinačnih zločina koji su rezultirali ranjavanjem djece i odraslih u Sarajevu.

U godini kada se obilježava 30 godina od početka opsade Sarajeva bitan je podatak da su za teror nad građanima Sarajeva i zločine nad građanima Sarajeva koji su bili pod kontrolom vojnih i paravojnih formacija Republike Srpske osuđena 32 zločinca.

Istraživanje obuhvata sva imena i prezimena ratnih zločinaca, s funkcijom koju su obnašali u vrijeme činjenja zločina, kao i način i mjesto počinjenenog zločina.

Publikacija se izdaje na bosanskom i engleskom jeziku.