Predsjednik SNSD-a Milorad Dodik danas je najglasniji zagovornik evropskog puta BiH, ali isključivo u onom dijelu obaveza naše zemlje na tom putu koje se odnose na što skorije formiranje Vijeća ministara BiH. Sve izvan tog okvira za Dodika je upitno ili čak neprihvatljivo, što u najmanju ruku dovodi u pitanje njegovu deklarativnu opredijeljenost ka članstvu BiH u Evropskoj uniji (EU).

Jedna od mnogih prepreka na evropskom putu BiH, za koje je odgovorna politička garnitura predvođena Dodikom, jeste odnos prema genocidu u Srebrenici i pravomoćno osuđenim ratnim zločincima. Na takav odnos je pismenim upitom Evropskoj komisiji upozorio izvjestilac Evropskog parlamenta za BiH Cristian Dan Preda, naglasivši da vlasti iz entiteta RS i dalje negiraju genocid i veličaju osuđenog ratnog zločinca Radovana Karadžića.

- On se tretira kao heroj, dodjeljuju mu se medalje, a čak je i studentski dom nazvan po njemu. Evropski parlament osudio je genocid u Srebrenici na najsnažniji mogući način i odbacio "bilo kakvo poricanje, relativizaciju ili pogrešno tumačenje". Postupci vlasti RS-a štete sjećanju žrtava i izgledima za pomirenje u BiH – pojasnio je Preda.

Zanimalo je Dan Predu da li je Evropska komisija svjesna tih činjenica, šta će uraditi po tom pitanju i kakve to posljedice može imati po evropski put BiH. Odgovor još nije dobio, iako se njegov sadržaj može pretpostaviti.

Evropski parlament se, podsjetit ćemo, u nekoliko navrata izjasnio o genocidu u Srebrenici, najprije Rezolucijom koja je usvojena 7. jula 2005, a zatim i one usvojene 15. januara 2009. godine, kojima se, pored potvrđivanja sudski utvrđenog karaktera zločina u Srebrenici, ističe potreba njegovog poštivanja zbog, kako se navodi, važnosti pomirenja kao dijela evropskog integracijskog procesa.

Evropski parlament je usvojio novu Rezoluciju o Srebrenici 9. jula 2015. godine, kojom se, između ostalog, Parlament obavezao da će "uraditi sve što je u njegovoj moći da ponavljanje takvih djela, odbaci svako poricanje, relativizaciju ili pogrešno tumačenje genocida".

Iako rezolucije nisu obavezujućeg karaktera, njihovo ignoriranje jeste realna prepreka na evropskom putu. Uz negiranje genocida, revidiranje historije i glorificiranje osuđenih ratnih zločinaca, evropska budućnost BiH je, "zahvaljujući" onima koji propagiraju takve pojave, pod znakom pitanja.

Genocid u Srebrenici, odnosno odnos prema toj sudski utvrđenoj činjenici, nije samo prepreka za evropski put BiH. Sa identičnim se izazovom suočava i susjedna Srbija, čiji zvaničnici već tradicionalno negiraju genocid.

Tako je, primjera radi, Evropski parlament 29. novembra 2018. godine usvojio Rezoluciju o Izvještaju o napretku Srbije, čiji je integralni dio amandman kojeg je predožio slovenski europarlamentarac Igor Šoltes.

Tom se Rezolucijom iskazuje žaljenje zbog negiranja genocida u Srebrenici te se vlast u Srbiji podsjeća da potpuna saradnja sa Međunarodnim krivičnim sudom za bivšu Jugoslaviju i njegovim nasljednikom Međunarodnim rezidualnim mehanizmom za krivične sudove također podrazumijeva potpuno prihvatanje i provedbu njegovih odluka.

- Naglašava se da je priznavanje genocida u Srebrenici temeljni korak na putu Srbije ka priključenju EU – navodi se u Rezoluciji.

Ovom se odredbom jasno i nedvosmisleno utvrđuje da je eventualno članstvo Srbije u EU uvjetovano priznavanjem genocida te da bez tog čina, koji podrazumijeva poduzimanje institucionalnih koraka s ciljem priznavanja genocida, Srbija ne može postati dio evropske porodice. O tome će u jednoj fazi evropskog puta naših komšija odlučivati upravo Evropski parlament, isto tijelo koje je usvajalo rezolucije koje se odnose na obavezu priznavanja genocida u Srebrenici.

Vremenski okvir u kojem vlasti u Srbiji očekuju da bi ta zemlja mogla postati članica EU-a, a to je period do 2025. godine, podrazumijeva da se institucionalni koraci u smjeru priznavanja genocida moraju što prije poduzeti, a ista obaveza se odnosi i na revizionističke snage u BiH, koje, uprkos deklarativnoj opredijeljenosti ka evropskim integracijama, svojim djelovanjem usporavaju i zaustavljaju put BiH ka članstvu u EU.