Danas, 6. aprila, na Dan Grada Sarajeva, važno je prisjetiti se značajnih historijskih podataka o razvoju grada, ali i činjenica koje su bh. prijestolnicu načinile evropskim Jerusalemom, kosmopolitskim gradom u kojem ima mjesta za svakog čovjeka dobre volje i dobrih namjera, bez obzira na vjersko opredjeljenje.

Jer, Sarajevo je nastalo susretom Istoka i Zapada kao grad suživota i tolerancije.

Butmirska kultura

Područje današnjeg Sarajeva bilo je naseljeno još prije četiri hiljade godina, o čemu svjedoče ostaci butmirske kulture. Naselje Butmir u Sarajevskom polju, najpoznatije je neolitsko prahistorijsko nalazište civilizacije na teritoriji Balkana, koja je ovdje bila prisutna između 2400. i 2000. godine prije nove ere. Butmirska kultura nestaje krajem trećeg i početkom drugog milenija, kada tokom velikih seoba tadašnje Sarajevo naseljava ratoborno ilirsko pleme Dezitijati. Iz bronzanog i željeznog doba su najveća nalazišta ilirskih naselja pronađena na Soukbunaru, Debelom brdu, Zlatištu i u Kotorcu. Arheološka nalazišta ukazuju na bogat duhovni život Ilira, koji je bio zasnovan na njihovoj simbiozi s prirodom i vjerovanjem u gorske vile i nimfe.

Rimska antička kultura

Tragove rimske antičke kulture nalazimo u naselju Ilidža, gdje su postojale termalne banje s toplom vodom u objektima za liječenje, ali i u raskošnim vilama za stanovanje. "Aqua S…" (pretpostavlja se da je puni naziv bio "Aqua Sulphurae": sumporna banja) najveća je kolonija iz rimskog perioda i predstavljala je bogato uređen provincijski grad, koji je bio upravni i kulturni centar Sarajevskog polja. Do danas su sačuvani samo dijelovi temelja zgrada, nekoliko prelijepih podnih mozaika, dijelovi sistema podnog grijanja, kao i na teritoriju današnjeg najužeg centra grada, između Koševskog potoka i potoka Sušice, uz rijeku Miljacku.

Temelji grada i Osmanlije

Temelje Sarajevu, glavnom gradu Bosne i Hercegovine, postavile su 1462. godine Osmanlije, tokom osvajačkih pohoda, koji će u Bosni ostati narednih 415 godina.

- Tačnije, osnivač Sarajeva bio je Isa-beg Ishaković, bosanski sandžak-beg i vojskovođa, koji je u periodu od 1440. do 1463. postavio temelje današnjeg grada Sarajeva izgradnjom džamije na mjestu današnje Careve džamije, hamama, drvene ćuprije, karavan-saraja, daira i brojnih dućana. Isa-beg Ishaković je na lijevoj obali Miljacke izgradio dvor (Konak), upravno središte po kojem je grad dobio ime “Saray-ovasi" (Polje ispred dvora, tj. saraja). Osmanlije su gradile i razvijale Sarajevo toliko brzo i toliko izdašno da je već u 16. stoljeću bilo jedan od najvećih, najbogatijih i najljepših gradova Osmanlijskog carstva, koje se rasprostiralo na tri kontinenta, i koje je u to vrijeme bilo najveće carstvo na svijetu. Kako su Sarajevo gradili osvajači sa istoka, ono je poprimalo i konture orijentalnoga grada, koje u svome historijskom jezgru nije izgubilo ni do današnjih dana, mada su u to vrijeme u Sarajevu građene i crkve, dvije pravoslavne i jedna katolička, te dvije sinagoge, u pripadajućim stilovima - istaknuto je na stranici Sarajevo tourism.com.

Prvi električni tramvaj

Slabljenjem Osmanlijskog carstva Bosna biva prepuštena okupaciji i aneksiji od Austro-Ugarske monarhije, pod čijom vlašću je bila od 1878. do 1918. godine. Prisustvo srednjoevropske kulture i arhitekture vidljivo je i danas u centru grada, u građevinama podizanim u više zapadnoevropskih arhitektonskih stilova, na stambenim zgradama, vilama i palačama, na crkvama i samostanima, na upravnim i zgradama poslovne namjene. To je bio period industrijalizacije, razvoja, društvenih promjena i obrazovanja; period prvog električnog tramvaja u Evropi.

Atentat i I svjetski rat

Sarajevo je, uz sve to, poznato i kao grad u kojem je izvršen atentat na prestolonasljednika Austro-Ugarske monarhije Franju Ferdinanda i njegovu suprugu Sofiju Hohenberg, što je bio neposredan povod za početak Prvog svjetskog rata. Zatim slijedi period Bosne i Hercegovine u sastavu Kraljevine Jugoslavije (1919-1941), potom Nezavisne države Hrvatske (1941-1945) te socijalističke Jugoslavije (1945-1991).

Olimpijada pa najduža opsada

Kruna socijalističke Jugoslavije bile su XIV zimske olimpijske igre 1984. godine. Digao se cijeli grad na noge i svi su pomogli kako bi Sarajevo bilo na visini zadatka.

Osam godina poslije olimpijade oči cijeloga svijeta ponovo su bile usmjerene prema Sarajevu. Grad je bio pod opsadom punih 1425 dana. Neki ljudi, koji nisu mogli razumjeti ili nisu mogli podnijeti Sarajevo i sve što ono predstavlja, uperili su svoju mržnju i oružje prema njemu. Ipak, ono je, kao i mnogo puta prije toga, izdržalo, nadživjelo i nadjačalo svoje neprijatelje. Grad se prkosno podigao iz pepela, dostojno braneći titulu evropskog Jerusalema. Sarajevo nije pobijedilo samo zato što je opstalo, nego i što je sačuvalo svoje principe.

UNESCO - ov kreativni grad

Sarajevo je 2019. godine proglašeno UNESCO-vim kreativnim gradom jer je kulturu stavilo u središte svojih razvojnih strategija. Također je rangiran kao jedan od osamnaest svjetskih gradova filma kao ponosni vlasnik jednog od najznačajnijih festivala – Sarajevo Film Festivala.